De enige universitaire opleiding Historische Cartografie ter wereld was van 1981 tot 2013 gevestigd aan de Universiteit Utrecht. Deze leerstoel werd in 1981 toegekend aan Prof. Dr. Günter Schilder. De leerstoel is sindsdien een knooppunt voor nationale en internationale contacten.

Sinds september 2007 is professor Schilder met emeritaat. Het was van groot wetenschappelijk belang, dat de leerstoel zo spoedig mogelijk weer zou worden ingesteld. Om financiering van buitenaf mogelijk te maken is in november 2005 de Stichting Cartographiae Historicae Cathedra opgericht, met als doel deze unieke leerstoel opnieuw in te stellen en in stand te houden.

Sinds 1 juni 2013 is de onderzoeksgroep Historische Cartografie ondergebracht bij de Bijzondere Collecties aan de Universiteit van Amsterdam, nu bekend onder de naam Allard Pierson, waar één van de belangrijkste kaartencollecties van het land wordt bewaard. Per 1 september 2015 is voor twee dagen per week en voor een periode van vijf jaar een bijzonder hoogleraar Historische Cartografie geïnstalleerd bij de Vakgroep Boekwetenschap.

Vanaf 1 september 2017 is deze aanstelling uitgebreid naar drie dagen per week voor opnieuw een periode van vijf jaar.

Sinds 2015 bezet Bram Vannieuwenhuyze de Explokart-leerstoel Historische Cartografie aan de Universiteit van Amsterdam. Bram Vannieuwenhuyze (°1980) is in 2008 gepromoveerd aan de Universiteit Gent als doctor in de geschiedenis, na openbare verdediging van het proefschrift Brussel, de ontwikkeling van een middeleeuwse stedelijke ruimte. In 2009 was hij laureaat van de Provinciale Prijs historisch onderzoek, uitgereikt door de Provincie Vlaams-Brabant te Halle. In 2010 ontving hij de Prix Anton Bergman van de Académie Royale des Sciences, des Lettres & des Beaux-Arts de Belgique te Brussel. De focus van zijn onderzoek ligt op vroegmoderne stadscartografie, nieuws- en historiekaarten en de digitale applicaties rond historische cartografie.